WITAMINA “A”
WITAMINA ROZPUSZCZALNA W TŁUSZCZACH
Ludzki wzrok dla prawidłowego funkcjonowania wymaga w organiźmie obecności witaminy A w wystarczających ilościach – jej niedobór może powodować szereg problemów ze wzrokiem , jednak ta witamina jest niezbędna do wielu innych rzeczy poza zwykłym dostosowaniem ludzkich oczu do ciemnych warunków.
Witamina A ma bardzo ważną rolę w ochronie i regulacji co najmniej trzech podstawowych zmysłów u ludzi. Obecność wystarczającej ilości witaminy A jest niezbędna:
- do zwalczania infekcji i patogenów wszelkiego rodzaju.
- do zwalczania ciężkich krwotoków
- przy walce z rakiem.
Pewna śladowa ilość tej witaminy musi być zawsze obecna w zdrowej siatkówce, ponieważ witamina jest aktywnym uczestnikiem wszystkich procesów chemicznych, dzięki którym światło dostaje się do oka, stymuluje komórki w oku.
Witamina A nie jest wymagana tylko i wyłącznie przez same oczy. Wiele innych procesów i tkanek potrzebuje tej witaminy do prawidłowego funkcjonowania. Zdrowa struktura i prawidłowe funkcjonowanie tkanek nabłonkowych, takich jak warstwy tkanki – skóra i błony śluzowe zależą od obecności witaminy A na poziomie komórkowym. Na utrzymanie i prawidłowy rozwój i wzrost kości, zębów wpływa również witamina A.
Tworzenie odpowiednich struktur i prawidłowego funkcjonowania nadnerczy zależy również od witaminy A. Gruczoł ten poprzez swoje hormony kontroluje/ reguluje reakcję organizmu na stres wszelkiego rodzaju.
Gruczoły nadnercza wydzielają hormony, gdy organizm jest poddawany silnemu stresowi, hormony te stymulują następnie różne narządy i umożliwiają organizmowi radzenie sobie ze stresem powodującym odruch walki lub ucieczkę. Ważne jest, aby pamiętać, że reakcje na stres u ludzi ewoluowały, gdy stres był przede wszystkim odpowiedzią na bezpośrednie fizyczne niebezpieczeństwo. Ciało wciąż przygotowuje się do walki lub ucieczki z dala od niebezpieczeństwa, nawet jeśli tego stresu jest mało i poradzić sobie można z nim dzięki ćwiczeniom fizycznym.
Kiedy organizm reaguje na stres, przyspiesza tętno, podnosi się ciśnienie krwi i szybko przekształca przechowywane tłuszcze i białka w wytworzenie dodatkowej energii przy równoczesnym stosowaniu wszystkich cukrów rezerwowych – cała ta energia jest natychmiast dostępna dla mięśni w ciągu sekund dzięki stymulacji hormonalnej.
Istnieje wielka różnorodność ludzkiego zapotrzebowania na witaminę A w tym samym czasie.
Witaminę A niszczy utlenianie. Samo ciepło nie jest szkodliwe ale jego obecność przyspiesza właśnie utlenianie się. W związku z tym zawartość witaminy A w żywności może zostać drastycznie zmniejszona po długim okresie gotowania w bardzo wysokich temperaturach.
Pamiętać jednak należy, że witamina A zawarta w roślinach nie jest łatwo przyswajalna dla człowieka. Żeby ją z nich wydobyć, rośliny takie muszą być poddane lekkiemu gotowaniu przed podaniem, by zmiękczyć ściany komórek tych warzyw i łatwiej wydobyć witaminę łatwo dla nas przyswajalną.
Wiele czynników wpływa również na zawartość witaminy A w różnych warzywach, a to również bardzo się różni. Niektóre czynniki, takie jak bogactwo i stan gleby, ilość światła słonecznego odbieranego przez roślinę są ważne czyli czynniki zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne.
Witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach – oznacza to, że jej struktura zawiera elementy odpychające wodę, i których nie można mieszać z wodą . Uzyskanie witaminy A ze źródeł dietetycznych nie oznacza niezmiennie spożycia dużej ilości tłustych potraw. Witamina A powstaje w jelicie człowieka z prowitaminy A – pigmentokarotenu, który jest obecny w dużych ilościach w żółtych i pomarańczowych pigmentach, które nadają kolor wielu warzywom i owocom spożywanym przez człowieka.
Obecność tylko niewielkiej ilości tłuszczu w jelicie nie pomaga jednak, gdy witamina jest spożywana,
Zaburzenia, hamujące/niszczące witaminę A obejmują:
- przewlekła biegunka ,
- zaburzenia czynności dróg żółciowych lub trzustki ,
- obecność celiakii
Miejsce przechowywania wchłoniętej witaminy A znajduje się w wątrobie i we wszystkich innych tłuszczowych częściach ciała z dużą ilością lipidów.
Głównym źródłem witaminy A jest wątroba (podroby),
Inne dobre źródła witaminy A obejmują:
- żółtka jaj i wszelkiego rodzaju produkty mleczne
- wszystkie warzywa ciemnozielone i liściaste
- w warzywach o intensywnym żółtym zabarwieniu
- w pomidorach i marchwi
- w olejach z wątroby ryb
Niedobór witaminy A może rozwinąć się u ludzi, którzy poważnie ograniczają spożycie żywności, takiej jak: wątroba (podroby), produkty mleczne i warzywa zawierające beta-karoten . Słabe widzenie w nocy jest jednym z najwcześniejszych objawów niedoboru witaminy A.
Niedobór witaminy A powoduje fizyczne objawy, takie jak:
- suchość skóry ,
- duży wzrost ryzyka zakażeń,
- a także metaplazja – stan przednowotworowy na poziomie tkankowym wpływający na pewną część ciała.
- prowadzenie do ślepoty jest obecnie niezwykle rzadki.
Zwykłe dawkowanie
Witamina A
- około 5000 jm dla mężczyzn dziennie
- około 4000 jm dla kobiet ,
- dla niemowląt wynosi 1400 jm,
- dla dzieci mieści się między 2000 a 3300 jm.
- 5000 jm dla kobiet w ciąży,
- a dla matek w okresie karmienia 6000 jm.
Skutki uboczne i przestrogi
Zużycie witaminy A powyżej 25 000 UI lub 7500 mcg dziennie u osób starszych może w rzadkich przypadkach prowadzić do rozwoju pewnych objawów, takich jak uporczywe bóle głowy , wysuszanie skóry, utrata włosów i ciągłe zmęczenie fizyczne , problemy z kościami, a także długotrwałe uszkodzenie wątroby. Problemy te mogą stać się bardzo powszechne, jeśli dawki witaminy A są na wyższych poziomach dawek przekraczających 100 000 J dziennie.
Pozdrawiam